مردم ‏سالاری در بینش و منش امام علی علیه ‏السلام

در این نوشتار مفهوم دو بعدی مردم سالاری از نگاه حضرت علی علیه‏السلاممورد بررسی قرار گرفته که عبارتند از: یکم، نقش مردم در حکومت مردم‏سالاری؛ دوم، وظایف حکومت مردم‏سالاری دینی در قبال مردم. در بخش آغازین با اشاره به بحث مشروعیت سیاسی در نظریه شیعه، به محورهای نقش مردم در حکومت از نظر حضرت علی علیه‏السلام تحت عناوین زیر پرداخته شده است: 1. نقش مردم در تأسیس حکومت دینی؛ 2. نقش مردم در نظارت بر حاکمان و حکومت دینی؛ 3. نقش مردم در مشاوره و نصیحت به رهبران در حکومت دینی؛ 4. حق مردم در سؤال و استیضاح از حکومت و حاکمان؛ 5. وظیفه مردم در مخالفت با حکومت در صورت خروج از مدار دین و احکام الهی. در بخش دوم یعنی مسؤولیت‏های حکومت مردم‏سالار در قبال مردم، سعی در ترسیم دیدگاه‏های حضرت امیر در این زمینه شده و به طور محوری درباره سه کارویژه و مسؤولیت حکومت دینی در برابر مردم توضیحاتی داده شده است: 1. گسترش عدالت و مبارزه با مظاهر مختلف فقر و فساد و تبعیض؛ 2. توزیع مناصب و مسؤولیت‏ها بر پایه امانت و کفایت (شایسته سالاری)؛ 3. حفظ رابطه حقیقی حاکمان با مردم، ساده زیستی و همطرازی با اقشار پایین جامعه در برخورداری‏های دنیوی.